Θεός και Εξέλιξη (II)
Αν ο Θεός θα ήταν υπό οιαδήποτε έννοια, δηλαδή απολύτως αδύνατον να ωδινάται, τότε θα ήταν αδύνατον και να αγαπά
Jurgen Moltmann - the crucified God
Η παρουσία του πόνου, των δεινών και του θανάτου στον κόσμο
Είναι γεγονός ότι η εικόνα ενός δημιουργού που μεταχειρίζεται αμέτρητους οργανισμούς και είδη μέσα από πόνο και το θάνατο προκειμένου να επιτευχθεί ο σκοπός του είναι απωθητική και δεν συμβιβάζεται με τον χαρακτηρισμό ως Θεού αγάπης. Εάν ο Δημιουργός είχε ως σκοπό την εμφάνιση στον κόσμο πολύπλοκων και με ικανότητα αναπαραγωγής οργανισμών, νοήμονα όντα προικισμένα με ελεύθερη βούληση και αυτοσυνειδησία δεν θα μπορούσε να υπήρχε κάποιος άλλος, λιγότερο δαπανηρός και επίπονος τρόπος να το πετύχει; γιατί θα έπρεπε να ακολουθήσει αυτή την διαδικασία που διήρκησε τόσα εκατομμύρια χρόνια;
Η απάντηση που θα μπορούσαμε να δώσουμε στο πρώτο ερώτημα είναι ότι όλοι οι ζώντες οργανισμοί δεν μπορούν να θεωρηθούν ως υποπροϊόντα στη διαδικασία της εξέλιξης που έχει ως σκοπό την παραγωγή ανθρώπινων όντων. Αντιθέτως ο Θεός δεν παίρνει την ευχαρίστηση από τον θάνατο, αλλά χρησιμοποιεί το θάνατο για να φέρει στο προσκήνιο τη ζωή. Ευχαριστιέται από στην πλούσια ποικιλότητα και την ατομικότητα των άλλων οργανισμών.
«Ο Θεός είδε όλα όσα είχε κάνει, και μάλιστα, ότι ήταν καλά"
Ψαλμός 104
Επίσης ο Θεός είναι ένας Θεός ευφυής, υπομονετικός και ευτυχής που εργάζεται μέσω διεργασιών που εκτυλίσσονται σταδιακά και σε βάθος χρόνου και όχι μέσω ξαφνικών και αυθαιρέτων παρεμβάσεων. Ακόμη και το θαύμα της ανάστασης δεν είναι ένα γεγονός επίδειξης δύναμης, αλλά η απαρχή μιας μακράς σωτήριας διαδικασίας του Θεού που έχει αρχίσει να ξεδιπλώνεται με επιπτώσεις για όλη την ανθρωπότητα.
Έχουμε επίσης πει οτι ο Θεός δεν δημιουργεί απ’ ευθείας αλλά χρησιμοποιεί φυσικο-χημικές διεργασίες. Είναι σαν τα εργαλεία που χρησιμοποιεί ένας μαραγκός για να φτιάξει τα έπιπλα του. Μια «μεσολαβούσα» δημιουργία είναι ένα μεγάλο καλό, αλλά έχει όμως ένα αναγκαίο κόστος στον χαρακτήρα των διεργασιών ενός κόσμου μέσα στον οποίο μπορεί να πραγματοποιηθεί εξέλιξη. Είναι αναπόφευκτο σε ένα σύμπαν που είναι αξιόπιστο, και όχι ιδιότροπο και μαγικό, ότι οι ίδιες βασικές βιοχημικές διεργασίες που επιτρέπουν γεννητικά κύτταρα να παράγουν νέες μορφές ζωής θα επιτρέψει επίσης σωματικά κύτταρα να μεταλλάσσονται και να γίνουν κακοήθη. Το ότι υπάρχει καρκίνος στον κόσμο είναι το απαραίτητο κόστος ενός κόσμου στον οποίο του δόθηκε το προνόμιο να δημιουργεί ο ίδιος. Η εξέλιξη λοιπόν φαίνεται να είναι μια ολοκληρωμένη διαδικασία -μια συμφωνία-πακέτο από το οποίο δεν είναι δυνατόν με συνεπή τρόπο να κρατήσουμε το «καλό» και αφαιρέσουμε το «κακό».
Ο Γάλλος θεολόγος, φιλόσοφος και παλαιοντολόγος Teilhard de Chardin αναφέρει (2)
«Η ανθρώπινη δυστυχία, το συνολικό ποσό του πόνου που ξεχειλίζει ανά πάσα στιγμή σ 'όλη τη γη, είναι σαν ένας απροσμέτρητος ωκεανός. Αλλά τι είναι αυτό που κάνει αυτό το αχανές; Είναι το σκότος, η κενότητα, η χωρίς σκοπό σπατάλη; Όχι, πράγματι: είναι μια δυναμική ενέργεια. Ο πόνος κρατά κρυμμένα μέσα σε αυτόν, σε ακραία ένταση, την ανοδική δύναμη του κόσμου»
Και ο Θεός δεν παρεμβαίνει και δεν εμποδίζει αυτές τις φυσικές διεργασίες που μερικές φορές οδηγούν στον θάνατο διότι εάν ο θεός επενέβαινε διαρκώς για να τα αποτρέψει τέτοιου είδους καταστάσεις, αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα έναν χαοτικό κόσμο χωρίς σταθερά ή προβλέψιμα χαρακτηριστικά.
Η θεολογία του σταυρού
Μια προοπτική για ένα συμπάσχοντα Θεό, θα μπορούσε να δώσει μια απάντηση στο θέμα του πόνου, των δεινών και του θανάτου που συνεπάγεται η εξέλιξη αλλά και γενικά της θεοδικίας. Τις τελευταίες δεκαετίες, ιδιαίτερα μετά το ολοκαύτωμα σε πολλούς θεολογικούς κύκλους γίνεται αποδεκτή αυτή η εικόνα του συμπάσχοντος Θεού στην οποία η θεϊκή δράση εθελοντικά περιορίζεται για χάρη της δημιουργίας.
Είναι αλήθεια ότι εδώ και αιώνες έχουμε κληρονομήσει μια στρεβλή εικόνα για τον Θεό, την εικόνα ενός άτρωτου, απόμακρου, απαθούς και αμέτοχου Θεού. Μια εικόνα του αμέτοχου και όχι η ευάλωτη και τρωτή εικόνα του μετοχικού. Ενός τέλειου Θεού και η τελειότητα που προσδίδουμε στον θεό είναι η τελειότητα ενός άκαμπτου και ανέγγιχτου θεού. Ένα είδωλο τελικά θεϊκό που το φτιάχνεις τόσο τέλειο όσο να μην ανακατεύεται στην ζωή σου. Ένας παντοδύναμος που μπορεί να κάνει τα πάντα και δίνει μόνο εντολές. Ένας Θεός που δεν αμφισβητείται αλλά που ελέγχει τα πάντα στον κόσμο. Ξεχνούμε όμως ότι η παντοδυναμία του θεού είναι η ίδια η αγάπη του. Ο θεός μπορεί να κάνει μόνο οτιδήποτε είναι σύμφωνο με την φύση του ως αγάπη. Ο Θεός είναι παντοδύναμος, αλλά αυτοπεριορίζεται από την φύση του ως αγάπη. Η θεολογία του σταυρού απορρίπτει αυτή την προσέγγιση της θρησκείας της κοινής λογικής. Θεωρεί ότι η αυτο-αποκάλυψη του Θεού λαμβάνει χώρα σε καταστάσεις πόνου, απώλειας, και εγκατάλειψης, απελπισίας, ακριβώς στις ίδιες καταστάσεις που οδηγείται η εξέλιξη μέσω της φυσικής επιλογής. Αυτός ο πόνος έχει δημιουργική δύναμη όταν είναι γεμάτος με αγάπη. Ο Θεός φέρνει καλό μέσα από το κακό.
Έχουμε έναν συμπάσχοντα Θεό. Η σχέση του θεού με τον κόσμο από τότε που δημιουργήθηκε, και συγκεκριμένα από την δημιουργία του ανθρώπου, περιλαμβάνει ένα πάθος. Το πάθος δεν είναι άσχετο με την φύση του Θεού. Δεν αντίκειται στον Θεό. Ο Θεός είναι, λόγω της αγάπης που έχει, αιωνίως πάσχων. Με τα λόγια του Jürgen Moltmann στο έργο του ο « εσταυρωμένος Θεός » (The crucified God) (3)
« Αν ο Θεός θα ήταν υπό οιαδήποτε έννοια, δηλαδή απολύτως, αδύνατον να ωδινάται, τότε θα ήταν αδύνατο και να αγαπά »
Ο Θεός υποφέρει το φυσικό κακό του κόσμου μαζί με εμάς διότι σκοπεύει να επιτύχει ένα μεγαλύτερο καλό δηλαδή την βασιλεία βουλητικά ελεύθερων όντων τα οποία να βρίσκονται σε κοινωνία με τον Θεό και μεταξύ τους. Είναι αυτός που βρίσκεται σε οτιδήποτε συμβαίνει στον κόσμο. Τίποτε δεν λαμβάνει χώρα χωρίς αυτόν που λέει
« εγώ ὁ κατασκευάσας φώς καὶ ποιήσας σκότος, ὁ ποιῶν εἰρήνην καὶ κτίζων κακά· ἐγὼ Κύριος ὁ Θεὸς ὁ ποιῶν πάντα ταῦτα
Ησαΐας 45: 7
Χαρακτηριστική είναι η γυναικεία εικόνα που δίνουμε στον κόσμο ο οποίος δημιουργείται από τον Θεό μέσα στην ίδια την «Μήτρα του Θεού». Δηλαδή καθώς ο Θεός δημιουργεί τον κόσμο εντός του, βιώνει τον πόνο απευθείας ως δικό του και όχι έξωθεν. Ο Θεός υποφέρει, εντός, με και κάτω από τις δημιουργικές διαδικασίες του κόσμου καθώς αυτές ξεδιπλώνονται βασανιστικά μέσα στο χρόνο. Ο Θεός δοκιμάζοντας αυτόν τον πόνο ως δικό του μπορεί με τον τρόπο αυτό να τον μετατρέψει σε πληρότητα και υγεία. Ο Θεός θεραπεύει και μετασχηματίζει από μέσα. Χαρακτηριστικό είναι το εδάφιο από την προς Ρωμαίους επιστολή όπου ο απ. Παύλος παρομοιάζει τα δεινά της φύσης με τις ωδίνες της επιτόκου γυναίκας που φέρνει στον κόσμο την νέα ζωή.
«Γιατί η μεγάλη προσδοκία της κτίσης είναι ότι περιμένει την αποκάλυψη των γιων του Θεού. Επειδή η κτίση υποτάχτηκε στη ματαιότητα όχι εκούσια, αλλά εξαιτίας αυτού που την υπόταξε, με την ελπίδα ότι και αυτή η κτίση θα ελευθερωθεί από τη δουλεία της φθοράς προς την ελευθερία της δόξας των τέκνων του Θεού. Γιατί ξέρουμε ότι όλη η κτίση συστενάζει και συνωδίνει μέχρι τώρα»
Ρωμαίους 8 : 19-22
Ιδιαίτερα η πίστη ότι ο Θεός αποκαλύπτεται στον σταυρό, μας βοηθά ακόμη περισσότερο να δούμε την συμμετοχή του Θεού στο δράμα που συνεπάγεται η εξέλιξη. Ο σταυρός του Χριστού, θεωρείται το γεγονός εκείνο κατά το οποίο ο ενσαρκωμένος Θεός πραγματικά συμμετέχει στο δράμα της δημιουργίας. Ο Θεός δεν είναι ο αγαθοεργός αρχιτέκτονας, αλλά είναι μάλλον ο λυτρωτής που πάσχει. Η χριστιανικός Θεός δεν είναι ο αγαθοεργός αρχιτέκτονας, ένας απλός θεατής του δράματος της πλάσης, αλλά ο Εσταυρωμένος Θεός, ο οποίος είναι πραγματικά ο πάσχων, αυτός που μοιράζεται τον πόνο της δημιουργίας. Όπως πολύ σωστά αναφέρει o George L Murphy (4)
«η εξαφάνιση των ειδών και η φυσικής επιλογή είναι το σημείο του σταυρού τοποθετημένο στην βιόσφαιρα »
Από την πρώτη στιγμή της σύλληψης στη μήτρα της Μαρίας, το παιδί που έφερε η παρθένος ήταν ο Θεός ενσαρκωμένος. Ο Λόγος προσέλαβε έτσι όλη την προγονική ιστορία μας. Όπως διαβάζουμε στο έργο του C. S. Lewis Θαύματα (5)
« Κατέρχεται λοιπόν από τα ύψη της απόλυτης ύπαρξης και περιχωρεί μέσα στο χρόνο και στο χώρο, και ενώνεται με την ανθρώπινη φύση. Κατεβαίνει ακόμη πιο κάτω, εάν οι εμβρυολόγοι έχουν δίκιο, για να ανακεφαλαιώσει μέσα στη μήτρα τις αρχέγονες και προ του ανθρώπου φάσεις της ζωής, κάτω στις ίδιες τις ρίζες και τα βάθη της φύσης που ο ίδιος είχε δημιουργήσει. Αλλά Εκείνος κατέρχεται για να ανυψωθεί και πάλι και να φέρει το σύνολο ερειπωμένου κόσμο σ’ Αυτόν »
Αυτό ακριβώς περιγράφεται στο παραπάνω απόσπασμα. Ο ίδιος ο Θεός μέσω του Υιού του προσλαμβάνει την ανθρώπινη φύση και μέσω αυτής τη σχέση της ανθρωπότητας με όλα τα άλλα είδη, ζώντα και νεκρά. Όλη η δημιουργία εισέρχεται στην τελικό μέλλον του Θεού. Αγκαλιάζει όλες τις εξελικτικές σχέσεις στην ενσάρκωση, συμμετέχει στην ίδια την εξέλιξη και πεθαίνει και Αυτός ακριβώς όπως κάθε άλλο πλάσμα.. Ο ίδιος ο Θεός πεθαίνει, προκειμένου να δώσει ζωή στον κόσμο. Ο Θεός δεν είναι πια ένας απόμακρος δημιουργός ο οποίος καθοδηγεί την εξέλιξη της ζωής, αλλά απώτερος σκοπός του Θεού για τη λύτρωση δεν περιλαμβάνει μόνο το είδος μας, αλλά το λυτρωτικό έργο του Θεού περιλαμβάνει όλη η δημιουργία.
Η παντοδυναμία και το ρίσκο του Θεού στην δημιουργία
Θα μπορούσε ο θεός να δημιουργήσει ένα καλύτερο κόσμο; Ο μόνος τρόπος με τον οποίο ο Θεός θα μπορούσε να δημιουργήσει το είδος της δημιουργίας που ήθελε ο Θεός ήταν μέσω αυτής της εξελικτικής διαδικασίας. Υπάρχουν μερικά πράγματα που ακόμη και ένας παντοδύναμος Θεός δεν μπορεί να κάνει, όπως να τετραγωνίσει τον κύκλο.
Όπως είπαμε η εξέλιξη είναι μια ολοκληρωμένη διαδικασία -μια συμφωνία-πακέτο από το οποίο δεν είναι δυνατόν με συνεπή τρόπο να κρατήσουμε το «καλό» και αφαιρέσουμε το «κακό».
Η μετάβαση από την άβια ύλη στην έμβια και από την έμβια στην αυτοσυνειδησία είναι μια διαδικασία συνυφασμένη με την αυξανόμενη ανεξαρτησία και ελευθερία του κόσμου. Ο Θεός σέβεται την ακεραιότητά και την ανεξαρτησία του και του επιτρέπει να είναι ο εαυτός του. Αυτή όμως η ανεξαρτησία στην περίπτωση του ανθρώπου είναι δυνατόν να φθάσει στο κρίσιμο σημείο όπου μπορεί να εναντιωθεί στις ίδιες προθέσεις του δημιουργού, να αψηφήσει την δημιουργία του Θεού.
Αυτό όμως συνεπάγεται ένα ρίσκο εκ μέρους του Θεού. Είναι λοιπόν ένας θεός που διακινδυνεύει. Και έτσι πρέπει να είναι, αφού η άλλη επιλογή του, ένας κόσμος που θα βρισκόταν σε κατάσταση αιώνιας τελειότητας, θα ήταν ένας κόσμος χωρίς ανάληψη ρίσκου. Αναλαμβάνει λοιπόν ένα ρίσκο, και πιστεύει ότι αξίζει να το αναλάβει αυτή την δημιουργική διαδικασία επειδή το αποτέλεσμα της, άνθρωποι οι οποίοι ελεύθερα θα είναι σε κοινωνία μαζί του αλλά και μεταξύ τους, έχει μια μεγαλύτερη αξία. Μια αναγκαστική απόκριση σίγουρα θα μηδένιζε την αξία της. Έτσι το κόστος για τον Θεό είναι ένας συνεχής αυτοπεριορισμός, η αυτοκένωση αλλά και ευπάθεια του στις ίδιες τις διαδικασίες που δημιουργεί προκειμένου να επιτύχει έναν πρωταρχικό σκοπό δηλαδή την ανάδυση ελεύθερων προσώπων. Είναι λοιπόν ένας ευάλωτος θεός. Με την δημιουργία παραιτήθηκε από το να χωρεί τα πάντα. Από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας έχουμε μια πράξη θείας απογύμνωσης. Ο άπειρος χρειάστηκε να συσταλεί και να επιτρέψει εκτός του το απόλυτο κενό, το μηδέν και εκ του οποίου εκείνος δημιούργησε τον κόσμο (creation ex-nihilo).
Ο Bonhoeffer, σε μια επιστολή από τη φυλακή με ημερομηνία 25 Μαΐου 1944, έγραψε (6):
« Ο Θεός αφήνει τον εαυτό του να εξωθηθεί από τον κόσμο στον σταυρό. Ειναι αδύναμος και ανίσχυρος στον κόσμο, και αυτός είναι ακριβώς ο τρόπος, ο μόνος τρόπος, με τον οποίο είναι μαζί μας και μας βοηθά. Είναι σαφές ότι ο Χριστός μας βοηθά, οχι λόγω της παντοδυναμίας του, αλλά λόγω της αδυναμίας και του πόνου του »
Ο Θεός, σύμφωνα με την φράση του Bonhoeffer,
« αφήνει τον εαυτό του να απωθηθεί από τον κόσμο στο σταυρό »
όχι μόνο στον Γολγοθά αλλά σε όλο το σύμπαν. Έχουμε την αποκάλυψη ενός θεού που, σεβόμενος το δημιούργημα του, αρνείται να λειτουργήσει ως απολυτός παίχτης που κινεί τα πιόνια όπου και όπως αυτός θέλει, αγνοώντας πως ο άνθρωπος είναι πλασμένος κατ’ εικόνα και ομοίωση της δικής του δημιουργικής ελευθερίας.
Από το βιβλίο του Hans Jonas « Η έννοια του Θεού μετά το Άουσβιτς » (7) διαβάζουμε
« Εν Αρχή το θεϊκό θεμέλιο της υπάρξεως απεφάσισε για κάποιον άγνωστο λόγο να αφεθεί στην Τύχη, στην Διακινδύνευση και στην ανεξάντλητη ποικιλία του Γίγνεσθαι. Η θεότης ανέλαβε την περιπέτεια του χώρου και του χρόνου, δεν κράτησε τίποτε δικό της. Για να υπάρχει κόσμος και για να είναι αυθύπαρκτος, ο θεός αρνήθηκε το ίδιο του το είναι. Εξεδύθει την θεότητα του για να την επανεύρει στην οδύσσεια του χρόνου, φορτωμένος τις απρόβλεπτες τυχαιότητες της εμπειρίας του χρόνου, και μεταμορφώθηκε μέσα απ’ αυτήν…...Επί αιώνες το έργο του θεού βρίσκεται στα χέρια της αργόρρυθμης κοσμικής τύχης και των πιθανοτήτων του πληθωρικού παιχνιδιού »
Ο ίδιος λοιπόν Θεός αναλαμβάνει ένα ρίσκο και το υφίσταται με αγάπη, προθυμία, και ταλαιπωρία, για την ευκαιρία του μεγαλύτερου καλού της ελεύθερα ανταποκρινόμενης ανθρωπότητας που έρχεται μέσα στον κόσμο με αγάπη και αυτοθυσία.
Συμπεράσματα
Στο άρθρο αυτό προσπάθησα να προσεγγίσω το θέμα της βιολογικής εξέλιξης και να δώσω μια ερμηνεία συνεπή με τον καλό χαρακτήρα του Θεού.
Αρχικά τόνισα ότι οι επιστημονικές έννοιες που εμπλέκονται στην εξελικτική θεωρία – το ενδεχόμενο, η αναγκαιότητα και ο τεράστιος χρόνος δεν αποκλείουν τη δράση του θεού. Επίσης τόνισα ότι η προσεκτική κατανόηση του θεού καθιστά εναν εξελισσόμενο φυσικό κόσμο πιο κατανοητό. Έχει μεγάλη σημασία να ξεκινήσουμε από την ίδια την ουσία του Θεού που είναι η αγάπη και το πάθος του που συνεπάγεται αυτή.
Αντί για κίνδυνο στην Χριστιανική πίστη, ο Δαρβίνος προσφέρει στη θεολογία ένα δώρο, το πλαίσιο για ένα δόγμα του θεού ως συμπονετικού και ενεργού και πλήρως συνδεδεμένου με τον κόσμο. Μια διαφορετική θεώρηση της θείας δράσης στον κόσμο όπου η τυχαιότητα των παραλλαγών, η απροσωπία της φυσικής επιλογής, η σπατάλη και η τραγικότητα της εξέλιξις μπορούν να κατανοηθούν μέσω της έννοιας του αυτοπεριορισμού και της κένωσης ενός ευάλωτου θεού που αποκηρύσσει τη δεσποτική δύναμη, που θεμελειώνει την εξέλιξη στην θεική αγάπη και που συμμετέχει σε εξέλιξη για να λυτρώσει τη φύση.
Παραπομπές
1. Robert John Russell,
“Quantum Physics and the Theology of Non-Interventionist Objective Divine Action.”
2. Teilhard de Chardin
Hymn of the Universe p.93-94
3. Jurgen Moltmann
The crucified God
4. George L. Murphy
The cosmos in the light of the cross p.122
5. C. S. Lewis
Miracles p. 115-116
6. Dietrich Bonhoeffer
Letters and Papers from prison p.360-61
7. Hans Jonas
The Concept of God after Auschwitz: A Jewish Voice
Dietrich Bonhoeffer
( 1906-1945) ήταν Γερμανός Λουθηρανός ποιμένας και θεολόγος. Συμμετείχε στο Γερμανικό κίνημα αντίστασης κατά του Ναζισμού, και ήταν ιδρυτικό μέλος της Ομολογητικής Εκκλησίας, η οποία εκδήλωνε αντίθεση στο Ναζισμό. Συμμετείχε στο Γερμανικό κίνημα αντίστασης. Η ανάμειξή του σε σχέδια μελών της γερμανικής Στρατιωτικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, Abwehr, για τη δολοφονία του Αδόλφου Χίτλερ, είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψή του, τον Απρίλιο του 1943, και μετέπειτα την εκτέλεσή του με απαγχονισμό τον Απρίλιο του 1945, λίγο πριν τη λήξη του πολέμου. Οι απόψεις του για το ρόλο του Χριστιανισμού στον κόσμο έχουν ασκήσει σημαντική επιρροή στην θεολογική σκέψη.
Jürgen Moltmann
(γεννημένος στις 8 Απριλίου 1926) είναι Γερμανός μεταρρυθμιστής θεολόγος, ομότιμος καθηγητής Συστηματικής Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο του Tübingen. Είναι γνωστός για τα βιβλία του όπως The Theology of Hope, The Crucified God, God in Creation. Ο Jürgen Moltmann περιέγραψε τη δική του θεολογία ως προέκταση των θεολογικών έργων του Karl Barth, ιδιαίτερα της Εκκλησιαστικής Δογματικής. Είναι επίτιμος διδάκτορας σε πολλά πανεπιστήμια. Ανέπτυξε μια μορφή θεολογίας απελευθέρωσης που βασίζεται στην άποψη ότι ο Θεός υποφέρει μαζί με την ανθρωπότητα , ενώ υπόσχεται ανθρωπότητα ένα καλύτερο μέλλον μέσω της Ανάστασης, την οποία έχει χαρακτηρίσει ως θεολογία της ελπίδας. Επίσης έχει γίνει γνωστος για την ανάπτυξη της ιδέας της κοινωνικής τριάδας.
Teilhard de Chardin
(1881 – 1955) ήταν Γάλλος Ιησουίτης ιερέας, επιστήμονας, παλαιοντολόγος, θεολόγος και φιλόλογος. Ήταν Δαρβινικός στην άποψη και συγγραφέας πολλών σημαντικών θεολογικών και φιλοσοφικών βιβλίων. Η φιλοσοφία του ήταν σύμφωνη με το επιστημονικό του έργο, το οποίο πίστευε ότι βοήθησε στην απόδειξη της ύπαρξης του Θεού. Είναι γνωστός για τη θεωρία του ότι η ανθρωπότητα εξελίσσεται, διανοητικά και κοινωνικά, προς μια τελική πνευματική ενότητα που ονόμασε σημείο Ωμέγα. Αν και τα σημαντικότερα φιλοσοφικά του έργα, The Divine Milieu (1957) και The Phenomenon of Man (1955), γράφτηκαν τις δεκαετίες του 1920 και του ’30, η δημοσίευσή τους στη διάρκεια της ζωής του απαγορεύτηκε από τους Ιησουίτες.
C. S. Lewis
( 1898 – 1963) ήταν Βρετανός συγγραφέας, λόγιος της λογοτεχνίας και Αγγλικανός λαϊκός θεολόγος. Κατείχε ακαδημαϊκές θέσεις στην αγγλική λογοτεχνία τόσο στο Magdalen College της Οξφόρδης (1925-1954) όσο και στο Magdalene College του Cambridge (1954-1963). Είναι περισσότερο γνωστός ως ο συγγραφέας του The Chronicles of Narnia, αλλά είναι επίσης γνωστός για τα άλλα έργα μυθοπλασίας του, όπως The Screwtape Letters και The Space Trilogy, και για τη μη μυθιστορηματική χριστιανική απολογητική του, συμπεριλαμβανομένων των Mere Christianity, Miracles, και το πρόβλημα του πόνου.
